Cúm gia cầm, là một loại bệnh nhiễm trùng xảy ra chủ yếu ở các loài động vật. Hầu hết các vi rút cúm gia cầm không lây nhiễm sang người, nhưng một số chủng đặc biệt là H5N1 và H7N9 có thể lây sang người và gây ra các bệnh nghiêm trọng. Cùng tìm hiểu cúm gia cầm là gì? triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa cúm gia cầm.
Cúm gia cầm lây truyền sang người khi những virus này thuộc nhóm vi rút cúm gia cầm A, đi từ nước bọt, chất nhầy hoặc phân của một con gia cầm bị nhiễm bệnh vào mắt, mũi hoặc miệng của một người. Con người có thể bị nhiễm bệnh khi hít thở phải virus, virus có thể tồn tại trong các giọt không khí hoặc bụi, hoặc chạm vào bề mặt chứa virus và truyền sang mắt, mũi hoặc miệng. Nhưng rất hiếm khi virus lây lan từ người này sang người khác.
Các triệu chứng của bệnh cúm gia cầm thường bắt đầu trong vòng hai đến năm ngày sau khi nhiễm virus. Chúng thường giống với bệnh cúm theo mùa và có thể từ nhẹ đến nặng. Chúng thường bao gồm:
- Viêm kết mạc
- Sốt trên 38 độ C
- Ho
- Viêm họng
- Nhức đầu
- Khó thở
- Mệt mỏi
- Buồn nôn và ói mửa
- Đau cơ
- Đau bụng
- Chảy máu mũi hoặc nướu
Các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy thường thấy ở những người bị nhiễm H5N1, viêm kết mạc thường thấy ở những người bị ảnh hưởng bởi các dạng virus H7. Bệnh cúm gia cầm lây lan khi tiếp xúc với cả gia cầm hoang dã và gia cầm nuôi, chẳng hạn như gà và vịt.
Mặc dù rất hiếm khi bị nhiễm cúm gia cầm, nhưng hầu hết chúng đều xảy ra ở những người tiếp xúc không được bảo vệ với gia cầm bị nhiễm bệnh hoặc bề mặt bị ô nhiễm. Tuy nhiên, đã có một số trường hợp một người bị nhiễm bệnh mà không tiếp xúc trực tiếp với động vật.
Hiếm khi hơn, virus đã lây lan từ người sang người, nhưng loại lây truyền này đã bị hạn chế và dường như không dễ dàng xảy ra. Các khu chợ cũng có thể là nguồn lây bệnh cúm gia cầm vì có thể được bán động vật trong điều kiện không đảm bảo vệ sinh.
Một vài trường hợp nhiễm H5N1 ở người do ăn thức ăn làm từ máu gia cầm sống bị ô nhiễm, không có bằng chứng cho thấy người bị nhiễm cúm gia cầm do ăn thịt gia cầm đã nấu chín đúng cách. Ăn thịt gia cầm nấu chưa chín cũng có liên quan đến các bệnh nhiễm trùng ngoài bệnh cúm, bao gồm cả vi khuẩn salmonella.
Một số người có nguy cơ mắc bệnh cúm gia cầm cao hơn những người khác, bao gồm phụ nữ mang thai, người lớn trên 65 tuổi và những người có hệ thống miễn dịch suy yếu.
Bệnh cúm gia cầm không thể được chẩn đoán chỉ dựa trên các triệu chứng. Để chẩn đoán bệnh cúm gia cầm, chuyên gia y tế sẽ lấy tăm bông và lấy dịch từ mũi hoặc cổ họng của một người và gửi mẫu đến phòng thí nghiệm, sử dụng xét nghiệm phân tử để phát hiện virus
Xét nghiệm này chính xác nhất khi mẫu được lấy trong vài ngày đầu tiên kể từ khi một người bị bệnh có thể khó phát hiện virus ở người không còn ốm nặng hoặc đã bình phục hoàn toàn. Tuy nhiên, có thể tìm thấy các kháng thể mà một người đã tạo ra để chống lại virus.
Triệu chứng bệnh Cúm gia cầm
Thường các triệu chứng có thể nhẹ, các trường hợp cúm gia cầm nặng hơn có thể gây chết người. Đối với những bệnh nhân nhập viện vì cúm gia cầm, tỷ lệ tử vong là hơn 50% đối với tất cả các chủng cộng lại. Tỷ lệ tử vong do H5N1 ước tính là 60%. Tỷ lệ tử vong do H7N9 là khoảng 40 phần trăm.
Thời gian ủ bệnh trung bình của cúm gia cầm H5N1 là từ hai đến năm ngày, tuy nhiên có thể kéo dài đến 17 ngày. Đối với H7N9, thời gian ủ bệnh trung bình là năm ngày, và có thể kéo dài đến 10 ngày. Cả hai loại virus đều có thời gian ủ bệnh lâu hơn so với cúm theo mùa.
Cúm gia cầm ở người có thể được điều trị bằng thuốc kháng virus, có thể cản trở khả năng tái tạo của virus và giúp mọi người khỏi bệnh.
Tùy chọn thuốc
Thuốc kháng virus có thể hoạt động tốt nhất khi được kê đơn càng sớm càng tốt, lý tưởng là trong vòng 48 giờ sau khi các triệu chứng xuất hiện. Nhưng virus H7N9 và H5N1 đã trở nên kháng thuốc chống vi rút Gocovri (amantadine) và Flumadine (rimantadine).
Phòng chống Cúm gia cầm
Không có vắc xin phòng bệnh cúm gia cầm. Cách tốt nhất để ngăn ngừa cúm gia cầm là tránh các nguồn tiếp xúc.
Những người làm việc với gia cầm nên tuân thủ các thực hành kiểm soát nhiễm trùng, chẳng hạn như trang bị các thiết bị bảo hộ cá nhân và tuân thủ các quy trình vệ sinh tay thích hợp.
Chim hoang dã cũng có thể là nguồn lây bệnh, vì vậy tốt nhất bạn nên để các cơ quan nhà nước hoặc địa phương xử lý xác một con chim chết. Nếu một số lượng lớn các loài chim chết trong cùng một khu vực, một tổ chức động vật hoang dã có thể sẽ điều tra nguyên nhân. Mọi người không nên đến quá gần chim và tránh chạm vào các bề mặt bị nhiễm phân chim.
Những người đang đi du lịch đến các quốc gia có dịch cúm gia cầm thì cần tránh đến các khu vực nuôi hoặc bán gia cầm, bao gồm các trang trại gia cầm và chợ ngoài trời, và tránh đến những nơi bán trứng và chim trong điều kiện không hợp vệ sinh. Bạn nên đảm bảo rằng bất kỳ loại gia cầm hoặc trứng nào bạn ăn đều được nấu chín hoàn toàn và tránh các món ăn có chứa máu từ động vật.
Những người đã tiếp xúc với một con chim bị nhiễm bệnh có thể được dùng thuốc kháng vi-rút để ngăn ngừa, vì những loại thuốc này cũng có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng.
Thuốc chủng ngừa cúm theo mùa không bảo vệ chống lại bệnh cúm gia cầm.
Cúm gia cầm có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và đe dọa tính mạng, bao gồm:
- Viêm phổi
- Viêm kết mạc (mắt hồng)
- Rối loạn chức năng thận
- Suy hô hấp
- Nhiễm trùng huyết (nhiễm trùng máu)
- Vấn đề tim mach
Kết luận
Hiện tại cúm gia cầm ở người vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh cúm gia cầm. Vì vậy, việc chúng ta cần làm là tự bảo vệ mình tránh xa những động vật ở môi trường không được vệ sinh sạch sẽ, bởi vì đây có thể là nguyên nhân lớn nhất dẫn đến việc mắc bệnh.
