Nhiều yếu tố có thể góp phần vào sự phát triển của các bệnh mãn tính, bao gồm một số loại ung thư. Mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và nguy cơ ung thư rất phức tạp. Tuy nhiên, một số kiểu ăn uống và lựa chọn thực phẩm nhất định có mối liên hệ với việc tăng nguy cơ ung thư. Bài viết này giải thích chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư như thế nào.
Các nhà nghiên cứu đã dự đoán rằng ung thư sẽ trở thành nguyên nhân tử vong hàng đầu ở mọi quốc gia trên thế giới vào cuối thế kỷ này, việc phòng chống ung thư trở thành ưu tiên hàng đầu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.
Mặc dù nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến nguy cơ phát triển ung thư của một người, nhưng nghiên cứu cho thấy rằng các nguyên nhân từ môi trường, bao gồm lựa chọn chế độ ăn uống , cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư.
Vào đầu những năm 1960, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng tỷ lệ ung thư khác nhau giữa các quốc gia và xác định rằng các mô hình chế độ ăn uống cụ thể có mối tương quan với một số loại ung thư.
Họ cũng phát hiện ra rằng tỷ lệ ung thư ở những người từ các quốc gia có nguy cơ ung thư thấp di cư đến các quốc gia có nguy cơ ung thư cao hơn phù hợp hoặc vượt quá tỷ lệ ung thư ở quốc gia họ di cư đến. Điều này cho thấy rằng chế độ ăn uống và lối sống tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của ung thư.
Kể từ đó, các nhà nghiên cứu đã thu hẹp các loại thực phẩm và chế độ ăn uống cụ thể có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.
Bài viết này sẽ chủ yếu tập trung vào thực phẩm, nhưng điều quan trọng cần nhớ là uống rượu cũng là yếu tố rủi ro để phát triển ung thư.
Thực phẩm và chế độ ăn uống có liên quan đến nguy cơ ung thư
Nghiên cứu về chế độ ăn uống và nguy cơ ung thư đang được tiếp tục, và các nhà nghiên cứu vẫn còn nhiều điều để tìm hiểu về cách thức và lý do tại sao lựa chọn thực phẩm ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư.
Thịt đỏ và thịt chế biến sẵn
Các nhà khoa học biết rằng có một mối liên hệ chặt chẽ giữa lượng thịt chế biến sẵn và một số loại ung thư.
Trong 2015 , các Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) , một bộ phận của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đã phân loại thịt đã qua chế biến là chất gây ung thư và thịt đỏ chưa qua chế biến là chất “có thể” gây ung thư.
Đánh giá năm 2018 thấy rằng tăng lượng thịt đã qua chế biến lên khoảng 60 gram (g) mỗi ngày và thịt đỏ lên đến 150 g mỗi ngày làm tăng 20% nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Chế độ ăn nhiều thịt chế biến và thịt đỏ cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác, bao gồm ung thư dạ dày và ung thư vú .
Các hợp chất được tạo ra trong quá trình nấu nướng và hun khói ở nhiệt độ cao có thể gây ra tổn thương tế bào, có thể bắt đầu sự phát triển của các tế bào ung thư. Sắt heme được tìm thấy trong thịt đỏ và thịt đã qua chế biến cũng có thể gây độc cho tế bào.
Thực phẩm siêu chế biến
Thực phẩm siêu chế biến thường chứa các thành phần là kết quả của quá trình chế biến công nghiệp, chẳng hạn như chất phân lập protein, dầu hydro hóa, xi-rô ngô có hàm lượng fructose cao, chất điều vị, chất làm ngọt nhân tạo và chất làm đặc.
Ví dụ về thực phẩm và đồ uống siêu chế biến bao gồm thực phẩm ăn nhẹ ngọt và mặn đã qua chế biến, nước ngọt và nước tăng lực, ngũ cốc ăn sáng, sản phẩm thịt hoàn nguyên, pizza đông lạnh, kẹo, v.v.
Theo các chuyên gia y tế, chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến quá kỹ, bao gồm cả chế độ ăn phương Tây, làm tăng đáng kể nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.
Nghiên cứu năm 2018 bao gồm dữ liệu của gần 105.000 người cho thấy rằng việc tăng tỷ lệ thực phẩm chế biến siêu tốc lên 10% có liên quan đến việc tăng đáng kể 12% nguy cơ mắc bệnh ung thư tổng thể và tăng 11% khả năng phát triển ung thư vú.
Thực phẩm siêu chế biến rất giàu chất béo bão hòa, đường bổ sung và muối nhưng ít chất dinh dưỡng bảo vệ, chẳng hạn như chất xơ, vitamin và khoáng chất. Thực phẩm siêu chế biến cũng chứa có khả năng gây ung thư các hợp chất được hình thành trong quá trình chế biến, chẳng hạn như amin dị vòng và hydrocacbon thơm đa vòng .
Chắc chắn phụ gia thực phẩm và ô nhiễm bởi các hóa chất từ bao bì thực phẩm cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ ung thư liên quan đến việc tiêu thụ thực phẩm chế biến quá kỹ.
Ngoài bệnh ung thư, thực phẩm chế biến cực nhanh còn có liên quan đến nhiều bệnh mãn tính khác, bao gồm bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh tim, và tăng nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân. Điều quan trọng là cố gắng hạn chế tiêu thụ các sản phẩm đã qua chế biến càng nhiều càng tốt để giảm nguy cơ phát triển các tình trạng này.
Ăn quá nhiều muối
Chế độ ăn nhiều muối có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư dạ dày.
Các nhà khoa học đã gợi ý rằng ăn nhiều muối có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng do vi khuẩn Helicobacter pylori. H. pylori làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư dạ dày.
Ngoài ra, ăn thực phẩm nhiều muối có thể dẫn đến sản xuất Hợp chất N-nitroso (NOC) . IARC có phân loại nhiều loại trong số này “có thể” gây ung thư cho con người.
Chế độ ăn nhiều muối bổ sung có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, bao gồm ung thư dạ dày và ung thư thực quản .
Sử dụng đồ uống quá nóng
Sử dụng đồ uống quá nóng có thể làm tăng nguy cơ ung thư. IARC đã phân loại đồ uống có nhiệt độ trên 149 ° F (65 ° C) là “Có thể” gây ung thư.
Một đánh giá năm 2015 trong số 39 nghiên cứu cho thấy đồ uống quá nóng có liên quan đến việc tăng đáng kể nguy cơ ung thư thực quản, đặc biệt là ở người dân Nam Mỹ và châu Á.
Nghiên cứu cho thấy những người thường sử dụng đồ uống quá nóng có nguy cơ bị ung thư thực quản cao hơn gần gấp đôi so với những người thường uống đồ uống ấm hoặc lạnh.
Các yếu tố nguy cơ khác có thể có trong chế độ ăn uống
IARC đã xác định một số yếu tố trong chế độ ăn uống khác có thể dẫn đến sự tiến triển của ung thư. Ví dụ: theo một chế độ ăn kiêng với tải lượng đường huyết cao có thể làm tăng nguy cơ ung thư nội mạc tử cung.
Chế độ ăn có lượng đường huyết cao ảnh hưởng xấu đến lượng đường trong máu và có thể dẫn đến tăng cao mãn tính mức insulin và kháng insulin. Điều này có thể ảnh hưởng xấu đến nồng độ hormone và dẫn đến tăng nguy cơ phát triển ung thư nội mạc tử cung.
Chế độ ăn có lượng đường huyết cao thường giàu đường bổ sung và carbohydrate tinh chế, chẳng hạn như bánh mì trắng và gạo trắng.
Aflatoxin là một hợp chất được tạo ra bởi một loại nấm phát triển trong thực phẩm, chẳng hạn như các loại hạt, ngũ cốc và trái cây khô, được bảo quản trong điều kiện nóng ẩm. IARC xem xét aflatoxin gây ung thư.
Tiếp xúc lâu dài với aflatoxin có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư túi mật và Ung thư gan .
Các nhà khoa học coi việc tiếp xúc với Aflatoxin là một yếu tố nguy cơ đáng kể đối với ung thư gan ở các nước có thu nhập thấp, đặc biệt là ở những người bị nhiễm trùng viêm gan đang hoạt động, ảnh hưởng đến gan.
Giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính thông qua chế độ ăn uống
Trước khi thảo luận về các loại thực phẩm và chế độ ăn uống nào có thể bảo vệ chống lại sự phát triển của ung thư, điều quan trọng là phải hiểu rằng tham gia vào các hoạt động mà các nhà khoa học cho rằng các yếu tố nguy cơ ung thư đáng kể, chẳng hạn như hút thuốc lá hoặc uống rượu quá nhiều, có thể làm mất tác dụng bảo vệ tiềm năng của chế độ ăn uống.
Tránh hút thuốc, giảm uống rượu, quản lý trọng lượng cơ thể và tập thể dục là những yếu tố quan trọng để giảm nguy cơ ung thư.
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, giống như một số chế độ ăn uống có thể làm tăng nguy cơ ung thư, các lựa chọn dinh dưỡng cũng có thể có tác dụng bảo vệ chống lại ung thư.
Ví dụ, chế độ ăn Địa Trung Hải , chứa nhiều chất xơ, chất chống oxy hóa và các hợp chất chống viêm, và ít thịt đỏ chế biến và thực phẩm chế biến nhanh, có mối liên hệ với hiệu quả bảo vệ tổng thể chống ung thư và tử vong do ung thư.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều trái cây, rau và các loại thực phẩm thực vật giàu chất xơ khác giúp bảo vệ chống lại sự phát triển ung thư . Điều này là do những thực phẩm này có chứa các hợp chất giúp bảo vệ chống lại các tổn thương tế bào.
Sử dụng một chế độ ăn uống đa dạng để cung cấp lượng tối ưu chất xơ , vitamin , khoáng chất rất cần thiết cho sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ ung thư.
Ngoài việc có chế độ ăn uống giàu thực phẩm có nguồn gốc thực vật, việc giảm ăn các loại thịt đã qua chế biến và thịt đỏ, thực phẩm chế biến nhanh có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư và nhiều bệnh mãn tính khác.
Điểm mấu chốt
Mặc dù nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến nguy cơ phát triển ung thư của một người, bao gồm cả những yếu tố mà một người không thể kiểm soát, nghiên cứu cho thấy rằng một số chế độ ăn uống và thực phẩm cụ thể có thể làm tăng nguy cơ phát triển một số bệnh ung thư.
Bằng chứng cho thấy rằng thực phẩm chế biến quá kỹ, các sản phẩm thịt chế biến sẵn, chế độ ăn nhiều muối và uống đồ uống gây bỏng có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư.
Mặc dù các nhà khoa học vẫn còn nhiều điều để tìm hiểu về cách chế độ ăn uống tác động đến sự phát triển của bệnh ung thư, nhưng việc giảm hoặc tránh đáng kể những loại thực phẩm này và sử dụng mô hình ăn kiêng sẽ có thể cải thiện sức khỏe tổng thể. Điều này cũng có thể giúp giảm nguy cơ phát triển một số bệnh ung thư của một người.
